O hyperadrenocorticisme of het syndroom van Cushing, is de meest gediagnosticeerde endocriene ziekte bij honden, maar het is een ongewone verandering bij katten en er zijn weinig gevallen beschreven bij deze diersoort.

Bij honden komt het vaak voor bij dieren van middelbare leeftijd tot senioren, met een gemiddelde leeftijd van 9 en 11 jaar. Het kan echter ook honden vanaf zes jaar aanvallen. hyperadrenocorticisme bij katten gebeurt rond de leeftijd van tien jaar.

Bij katten lijkt er geen rasvoorkeur te zijn en sommige auteurs stellen dat het meer voorkomt bij vrouwtjes dan bij mannetjes. Bij honden komt het meer voor bij vrouwtjes en wordt het vaker gezien bij de rassen Poedel, Yorkshire, Beagle, Spitz, Labrador, Duitse herder, Boxer en Teckel.

In de jaren 1930 beschreef de Amerikaanse arts Harvey Cushing een syndroom bij mensen dat werd veroorzaakt door chronische blootstelling aan te hoge concentraties cortisol. Syndroom van Cushing .

Cortisolfuncties

Cortisol is een steroïdhormoon Onder normale omstandigheden controleert het stress, is het een natuurlijke ontstekingsremmer, draagt het bij aan de goede werking van het immuunsysteem en houdt het de bloedsuikerspiegel en bloeddruk op een normaal niveau.

De oorzaken van de ziekte kunnen in tweeën worden verdeeld: iatrogeen, wat secundair is aan de langdurige toediening van geneesmiddelen met corticoïde en dat wat spontaan ontstaat.

Iatrogeen hyperadrenocorticisme

Geneesmiddelen die corticoïden bevatten, worden in de diergeneeskunde gebruikt als anti-allergicum, ontstekingsremmer en immunosuppressivum. Als ze zonder criteria of zonder veterinaire controle worden toegediend, kunnen ze ziekte veroorzaken bij dieren.

Als gevolg hiervan vertoont het dier de karakteristieke klinische ziekte van hyperadrenocorticisme, maar met cortisolconcentraties die consistent zijn met een hypofunctie van de bijnieren, dat wil zeggen een afname in hun hormoonproducerende activiteit.

De diagnose van de iatrogene vorm van de ziekte komt veel vaker voor bij de hond dan bij de kat. Deze soort wordt geacht minder gevoelig te zijn voor de effecten van exogeen cortisol uit geneesmiddelen.

Primair hyperadrenocorticisme

Primair hyperadrenocorticisme wordt ook wel ACTH-afhankelijk genoemd. Het is de meest voorkomende oorzaak bij oudere honden, bij gemiddeld 85% van de dieren wordt het syndroom vastgesteld.

De hypofyse produceert een hormoon genaamd ACTH (Adrenocorticotrophic Hormone), dat een bepaald gebied van de bijnieren stimuleert, de twee klieren die verantwoordelijk zijn voor de productie van cortisol in het lichaam van dieren.

Wanneer er een probleem is met de hypofyse, meestal tumoren, is er een overproductie van ACTH, die de bijnieren hyperstimuleert. Er is dan een overmaat aan cortisol in het organisme van het dier.

In dit geval zal de patiënt naast de aanwezigheid van de hypofysetumor ook hypertrofie van beide bijnieren vertonen, waarbij deze laatste verandering zichtbaar kan worden gemaakt met abdominale ultrasonografie.

Secundair hyperadrenocorticisme

Secundair hyperadrenocorticisme komt in slechts 15% van de gevallen voor en wordt meestal veroorzaakt door tumoren in een van de bijnieren. Meestal beginnen deze goedaardige, autonome tumoren overmatige hoeveelheden cortisol te produceren.

De tumor zorgt ervoor dat de aangetaste klier te veel cortisol produceert, waardoor de tegenoverliggende bijnier kleiner wordt of zelfs atrofieert. Dit verschil in grootte van de klieren helpt bij de diagnose van de oorzaak van de ziekte.

Symptomen van hyperadrenocorticisme

Cortisol is verantwoordelijk voor verschillende functies in het organisme van dieren, daarom heeft het syndroom van Cushing gevarieerde en aanvankelijk aspecifieke symptomen, die de verzorger in verwarring kunnen brengen.

De symptomen zijn duidelijker bij de hond dan bij de kat, waardoor de diagnose over het algemeen wordt uitgesteld bij deze soort, die gemiddeld 12 maanden evolueert voordat de ziekte wordt herkend.

In het begin is er een toename van de urineproductie en een toename van de wateropname, die secundair is aan de toename van urine, omdat het dier hierdoor veel water verliest door te plassen. Omdat het iets discreets is, merkt de verzorger dit niet op.

Cortisol remt insuline, waardoor het dier zich erg hongerig voelt omdat het lichaam van het dier "voelt" dat er geen glucose de cel binnenkomt. Na verloop van tijd wordt de lever groter door vetafzetting in het orgaan.

De spieren zijn verzwakt; de vacht is dof en dun; de huid verliest elasticiteit en wordt dunner en meer uitgedroogd; de bloedvaten van de huid worden duidelijker, vooral in de buik.

Een zeer kenmerkend symptoom van het syndroom van Cushing is een vergroting van de buik door vetafzetting en vergroting van de lever. Samen met spierverzwakking wordt de buik bol en opgezwollen.

Behandeling van het syndroom van Cushing

Weten wat de oorzaak is van de hyperadrenocorticisme bij honden Als de oorzaak een tumor in de bijnieren is, is een operatie om deze te verwijderen de beste behandeling.

De behandeling met medicijnen voor het syndroom van Cushing moet de rest van het leven van het dier worden uitgevoerd, dus het is belangrijk om het dier routinematig te laten controleren door de dierenarts.

Het doel van de behandeling is de terugkeer van het dier naar zijn normale endocriene toestand, maar dit is niet altijd mogelijk. Daarom moet de verzorger de professional vertrouwen en begrijpen dat hormonale excessen of tekorten het gevolg kunnen zijn van de behandeling.

Onbehandeld kan het syndroom van Cushing hart-, huid-, nier-, lever- en gewrichtsaandoeningen, verhoogde systemische bloeddruk, diabetes mellitus, verhoogd risico op trombo-embolie en overlijden veroorzaken.

Heb je een van de symptomen van hyperadrenocorticisme bij je vriend geïdentificeerd? Breng hem dan langs voor een consult bij Seres Veterinary Hospital met onze veterinaire endocrinologiespecialisten!